Илмий ишлар

Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasining ilmiy faoliyati

Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasi xodimlari tomonidan o‘rganilayotgan, №011800228 bilan tasdiqlangan ilmiy ish mavzusi “Bolalar kattalardagi bacterial, virusli va parazitar infeksiyalar myammolari”

Hisobot 2023-2024 o‘quv yilida mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasi xodimlari tomonidan:

Mikrobiologik qismi:

1. a) COVID-19 infeksiyasi bemorlarida yuqori nafas yo‘llaridagi ko-infeksiyasini
2. b) COVID-19 infeksiyasi bemorlarida ichak mikroflorasini o‘rganish

 

Dolzarbligi. Xitoy, Yevropa, Eron, Janubiy Koreya va AQSh, Yevroosiyoda pandemiya o‘choqlari yuzaga keldi. Vatanimizda COVID-19 – infeksiyasi kasalligi ilk marotaba 2020 yilning 15 martida aniqlanib, ro‘yxatga olindi va 16 martdan boshlab respublika miqyosida karantin e’lon qilindi (www.Koronavirus info.2020 y).

SARS-CoV (Severe Acute Respiratory Syndrome) – og‘ir o‘tkir nafas olish sindromini keltirib chiqaradigan virusdir. Ushbu virus COVID-19 (Coronavirus disease-19) deb nomlanadigan infeksion kasallikni keltirib chiqaradi. Koronaviruslar (CoV) ilk marotaba 1960 yillarda o‘rganilgan (www.sciencedrekt.com). CoV infeksiyasining alfa va betta turlari odamlarga yuqishi va koronavirus infeksiyasi kasalligini keltirib chiqarishi mumkin, xususan, HCoV-229E (alfa nasli) va HCoV-OC43 (betta turi) kabi turlari rinit, faringit va O‘RVI ning qo‘zg`atuvchisi sifatida tanilgan. 21-asrning boshlarida SARS kasalligini keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan yangi betta CoV guruhi aniqlandi. Ulardan birinchisi 2002 yilda epidemiyaga sabab bo‘lgan SARS-CoV edi. Buning ortidan 2004 yilda HCoV-NL63 va 2005 yilda HCoV-HKU1 tarqaldi. 2012 yilda eng yuqori o‘lim darajasi (35%) qayd etilgan. Kasallanishdan vafot etish darajasining yuqoriligi MERS-CoV bilan bog`liq bo‘lib, uning oraliq tashuvchisi tuyalar hisoblanadi hamda bu sindrom Yaqin Sharq nafas olish sindromi deb atalgan.

SARS-CoV-2 ning yuqish yo‘li, asosan havo tomchi yo‘li orqali amalga oshadi. Birlamchi virus replikatsiyasi yuqori nafas yo‘llarining shilliq pardasi epiteliylarida (burun bo‘shlig`i va tomoq) sodir bo‘ladi va pastki nafas yo‘llari shilliq qavatlarida ko‘payish bilan yengil virusemiya paydo bo‘ladi (Xiao.F,Tang.M.2020 y). Xu va boshqalar ma’lumotlariga ko‘ra, COVID-19-infeksiyasida klinik alomatlar isitma (42%), yo‘tal (20%), tomoq og`rig`i(10%), balg‘am (14%), charchoq ( 16%), bosh og‘rig‘i (10%), oshqozon-ichak bezovtaligi (2%), nafas qisilishi (SOB) (8%) va mushaklarning og`rig`i (16%) namoyon bo‘lgan (Xu YH,Dong JH 2020y). L.N.Chixireva (2020y) ma’lumotiga ko‘ra, COVID-19 – bu SARS-CoV-2 koronavirusi keltirib chiqaradigan yangi yuqumli kasallik. Bu haqda «Vuxandagi pnevmoniya» deb nomlangan birinchi hisobot 2019 yil 30 dekabrda ProMED–pochta orqali Vuxan Sog‘liqni Saqlash Tibbiyot Bo‘limining hisoboti shaklida e’lon qilingan. 9 kundan keyin esa virus pnevmoniya sababi sifatida aniqlanganligi haqida ma’lumot paydo bo‘ldi, keyinchalik u SARS-CoV-2 deb nomlandi. Xitoyda o‘tkazilgan eng yirik epidemiologik tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, 44,672 ta tasdiqlangan COVID-19 holatlarining 80,9% i yengil kechgan, 4,7% esa o‘tkir respirator distress sindromi rivojlanishi bilan o‘ta og`ir bo‘lgan.

Shundan so‘ng COVID-19 pandemiyasini SARS-CoV-2 ilk marotaba 2019-yilning dekabrida Xitoyning Uxan shahrida qayd etilgan kasallik 2020-yilning 11-martida Jahon sog`liqni saqlash tashkiloti tomonidan pandemiya deb belgilandi. Koronavirus kelib chiqishini tekshirayotgan mutaxassislari xastalikning laboratoriyadan chiqqani haqidagi taxminni rad etdi. 1-sentabr 2021 – yilga qadar virusni 192 dan ortiq mamlakat va hududda yashovchi 218 milliondan ortiq odam yuqtirdi; 4520000 dan ortiq odam kasallik tufayli halok bo‘ldi, 195 milliondan ortiq odam esa tuzaldi. Xitoy, Yevropa, Eron, Janubiy Koreya va AQShda pandemiya o‘choqlari yuzaga keldi.

Kasallikning asosiy alomatlari isitma, tomoq og‘rishi, yo‘tal va nafas qisishidir. Kasallik bemorda pnevmoniya hamda o‘tkir nafas olish distress-sindromini keltirib chiqarishi mumkin. Kasallikni boshqarish simptomlarni davolash hamda yordam terapiyasidan iborat. Kasallik tarqalishi oldini olish uchun qo‘llarni yuvish, yo‘talganda og`izni to‘sish, boshqalardan (ayniqsa, o‘zini yaxshi his qilmayotganlardan) uzoqroq masofada bo‘lish tavsiya qilinadi. Virusni yuqtirganligini taxmin qilayotgan shaxslarga 14 kun davomida o‘zlarini izolyatsiya qilish tavsiya qilinadi.

N.N.Burdenko (2020y) ma’lumotlariga ko‘ra, Koronaviruslar RNK saqlovchi viruslar oilasiga mansub bo‘lib, ular hayvonlarga ham, odamlarga ham yuqishi mumkin. Hozirgi vaqtda eng ko‘p o‘rganilgan koronaviruslar 4 ta agent, ya’ni HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 va HCoV-HKU1 bo‘lib, ular nafas yo‘llarining yengil va o‘rtacha og‘irlikdagi shikastlanishiga olib kelishi mumkin va har yili O‘RVI tarkibida bo‘ladi. Shunga qaramay, koronavirus oilasi nafaqat yengil va o‘rtacha nafas yo‘llari infeksiyalarini, balki og‘ir o‘tkir respirator sindrom SARS, Yaqin Sharq respirator sindromi (MERS) va yangi koronavirus infeksiyasi COVID – 19 kabi jiddiy kasalliklarni ham keltirib chiqarishi mumkin. O‘tkir respirator sindrom va Yaqin Sharq respirator sindromining qo‘zg‘atuvchilari SARS-CoV va MERS-CoV koronaviruslaridir. SARS bilan tabiiy infeksiyaning oxirgi epizodi 2003 yil iyun oyida qayd etilgan, shu vaqtgacha odam populyatsiyasida MERSning alohida holatlari aniqlangan. Yangi COVID-19 koronavirus infeksiyasining etiotropik omili-Betacoronavirus SARS-CoV-2 turkumidagi Coronaviridae oilasining bitta tarmoqli RNK virusi.

Ilmiy ishning maqsadi: COVID-19 bilan kasallangan bemorlarda yuqori nafas yo‘llari va ichak mikroflorasi to‘g‘risidagi ma’lumotlar olish va asoratlarini kamaytirish maqsadida davolash ishlariga tadbiq qilish.

Vazifalari:

1. COVID -19 bemorlarda yuqori nafas yo‘llari yallig‘lanishlarni keltirib chiqarayotgan qo‘zg‘atuvchilarning peyzajini va antibiotik sezgirligini o‘rganish.
2. COVID-19 bemorlarning ichakda buzilishlar keltirib chiqarayotgan qo‘zg‘atuvchilarning xususiyatini va antibiotik sezgirligini o‘rganish.

 

O‘zbekistonda har yili barcha respirator nozologiyalarning qariyb 44 foizi yuqori nafas yo‘llaridagi turli yuqumli kasalliklarning 50 millionga yaqin holatlari bilan ifodalanadi, ulardan yuqori nafas yo‘llari (YNY) va quloq infeksion yallig`lanish kasalliklari 90% gacha, shu jumladan yuqori nafas yo‘llari (YuNY) 44,6% ni NYning yuqori bo‘limlari levitatsiyasidagi patologik o‘zgarishlarni o‘z ichiga oladi, shundan 32,2% shilliq qavatini tashkil qiladi. Shuni esda tutish kerakki, kasallikning virusli tabiati uchun tizimli antibiotiklarni (AB) tayinlash o‘zini oqlamaydi. JSSTning tavsiyalariga ko‘ra, har qanday respirator virusli infeksiya, shu jumladan COVID-19 uchun antibiotik terapiyasini tayinlash faqat bakterial infeksiyaning mavjudligi yoki biriktirilishining ishonchli belgilari (shu jumladan prokalsitoninning ko‘payishi) mavjud bo‘lganda qo‘llash kerak.

 

COVID 19 bilan kasallangan bemorlarning yuqori nafas yo‘llarini mikroflorasini bakteriologik tekshirish natijalari

 

Tomoq yo‘lidan olishda bemor ikki soat mobaynida ichimlik va ovqat yemagan bo‘lishligi so‘raladi va shundan so‘ng strel tampon yordamida tish va tilga tekizmasdan aynan tomoq yo‘lidan olinadi. Olingan ashyolar zudlik bilan bakteriologik laboratoriyaga yuborildi.

Bakteriologik tekshiruvlar II son ko‘p tarmoqli klinikasining bakteriologiya laboratoriyasi va TTAning mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasi qoshidagi “Mikrobiologiya ilmiy tadqiqot” laboratoriyasida olib borildi. Bemorlarga COVID-19 infeksiyasiga tashxisi davolovchi shifokorlar tamonidan klinik, instrumental, laboratoriya tekshiruvlar asosida qo‘yildi. Odamlarni tibbiy tadqiqotlarga jalb etish bilan bog‘liq barcha etik tamoyillar Jahon Tibbiyot Assotsiatsiyasining Xelsinki Deklaratsiyasi (Xelsinki, 1964, oxirgi to‘ldirish Seul, 2008) asosida amalga oshirildi.

Olingan barcha natijalar va qilingan xulosalar dalillarga asoslangan tibbiyot tamoyillari asosida o‘tkazildi.

O‘tkazilgan bakteriologik tekshiruvda 75 nafar COVID-19 infeksiyasi aniqlangan bemorlar tanlab olindi va ularning tomoq yo‘llidan 53 ta, burun bo`shlig`idan 22 ta bakteriologik tekshiruv uchun namuna olindi.Taqqoslash uchun 20 nafar sog‘lom odamning tomoq va burun yo‘llaridan bakterologik tekshiruv uchun namuna olindi va “III-IV Bakteriyalar va viruslar bilan ishlash, ularni hisobga olish, saqlash, tashish va boshqa tashkilotlarga yetkazib berish bo‘yicha yo‘riqnoma. №012-3/0195” asosida bakteriologik tekshiruvlar o‘tkazildi.

COVID-19 bilan kasallangan bemorlarning yuqori nafas yo‘llarini mikroflorasini bakteriologik tekshirish natijalari.

Olingan barcha natijalar va qilingan xulosalar dalillarga asoslangan tibbiyot tamoyillari asosida o‘tkazildi.

 

 

COVID 19 bilan kasallangan bemorlarning yuqori nafas yo‘llaridagi patogen va va shartli pathogen qo‘zg‘atuvchilarining antibiotiklarga sezgirlik xolati

Diagramma 1. Covid 19 bemorlari yuqori nafas yo‘llarida aniqlangan mikroorganizmlar.

75 nafar bemorlarda aniqlangan bakteriyalarga antibiotik sezgirligi quyidagicha aniqlandi. Penitselin guruxi (ampitsillin, benzilpenitsillen), Ftorxinolon guruxi(gatifloksatsin, ofloksatsin, moksifloksin), sefalosparin I avlod(sefazolin), II avlod(sefuroksim, sefoksitin), III avlod(sefaperazon), makrolid guruxi(Eritrometsin, roksitrometsin)larda ko‘rib chiqildi.

COVID 19 bilan kasallangan bemorlarning yuqori nafas yo‘llaridagi patogen va va shartli patogen qo‘zg‘atuvchilarining antibiotiklarga sezgirlik xolati.

Olingan ma’lumotlarga asosan ko‘p bemorlar antibiotiklarni ko‘p va betartib foydalanganligi uchun zamburug`lar 51,4% ni tashkil etdi. COVID -19 aniqlangan bemorlarni immun sistemasi susayganligi tufayli bakterial infeksiyalarga beriluvchan bo‘lib qoladi, shu sababli S.aureus 45,7% tashkil etdi. 31 yoshdan 80 yoshlar orasida yuqori nafas yo‘llari infeksiyalari 77,1% uchrashi aniqlandi.

Streptococcus spp sezgirligi. (157 kultura) ampitsillin, amoksitsillin, klavulan kislotasi, klindamitsin, sefotaksim, levofloksatsin, azitromitsinlarga sezgirligi o‘rganildi. Staphylococcus bakteriyalari (46 shtamm) ingibitor bilan himoyalangan ampitsillin, ofloksatsin, siprofloksatsin, levofloksatsin, imipenem, meropenem, sefoksitin, klindamitsin, azitromitsin, amikatsinga chidamliligi aniqlandi. Enterococcus (22 dona) bakteriyalarining shtammlarida ampitsillin, amoksitsillin sulbaktam, amoksitsillin klavulan kislotasi, siprofloksatsin, levofloksatsin, imipenem, meropenem, gentamitsin, vankomitsinlarni disklar yordamida antibiogrammasi aniqlandi. Ampitsillin, amoksitsillin klavulan kislotasi, amikasin, siprofloksatsin ta’sirida fermentlanmaydigan grammusbat bakteriyalar (NGOB 74 dona) va Enterobacteriaceae oilasi bakteriyalari (mikroorganizmlarning 95 kulturasi) izolatlarining o‘sishini to‘xtatish zonalari quyidagi antibiotikga yuqori bo‘ldi.

N.U.Alexander (2020 y) ma’lumotlariga ko‘ra, O‘tkir respirator virusli infeksiyalar (O‘RVI), shubhasiz, tibbiyotda, ayniqsa pediatriyada eng dolzarb muammolardan biridir. Farmasevtika bozori ushbu patologiyani davolash uchun mo‘ljallangan turli xil dori-darmonlarni taklif qiladi. O‘tkir respirator virusli infeksiya – yuqori nafas yo‘llarining kataral yallig`lanishi bilan namoyon bo‘ladigan va isitma, burun oqishi, hansirash bilan kechadigan o‘tkir, ko‘p hollarda nafas yo‘llarining o‘z-o‘zini cheklovchi yo‘tal, tomoq og`rig`i, turli darajadagi umumiy holatning buzilishi kuzatiladi.

Davolash tamoyillari hali aniqlanmagan yangi koronavirus infeksiyasi COVID-19 ning odam populyatsiyasida paydo bo‘lishi va sezilarli darajada kengayishi, ayniqsa, kasallikning yengil kechganida, tez-tez asossiz antibiotiklar retseptini berishni talab qiladi. Bu ham mikroorganizmlarning dori-darmonlarga qarshiligining o‘sishiga ma’lum hissa qo‘shadi. Milliy professional uyushmalar tomonidan ishlab chiqilgan klinik ko‘rsatmalarga muvofiq bo‘lishi kerak. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae va boshqalar kabi nafas olish tizimining yuqumli kasalliklarining eng ko‘p qo‘zg‘atuvchilari haqida tasavvurga ega bo‘lib, ularning asosiy himoya omillarini hisobga olgan holda, professional tibbiy hamjamiyat, shu jumladan otorinolaringologlar milliy assotsiatsiyasi, nafas yo‘llarining yuqumli va yallig`lanish kasalliklari bo‘lgan bemorlarni davolash uchun tanlangan dori sifatida amoksitsillin tavsiya etiladi. Agar bemorlarda antibiotiklarga chidamli mikroorganizmlar infeksiyasi uchun xavf omillari bo‘lsa, davolash amoksitsillin klavulanat bilan boshlanadi.

A.A Krivopalov (2016y) kuzatuviga asosan Rossiyada har yili 50 millionga yaqin turli xil yuqumli kasaliklar qayd etiladi, shundan 90% gacha o‘tkir respirator virusli infeksiyalar (O‘RVI), shu jumladan, YNY bo‘limlari kasalliklarining 44,6%, 32,2% ni tashkil qiladi. rinosinusit bilan, va 12,4 % – tomoq va halqum zararlanishi bilan kechgan.

S.V.Sidorenko (2016y) amaliyotida to‘plagan ma’lumotiga ko‘ra Bakterial Streptococcus spp va Strehptococcus aureus, shuningdek virusli yoki bir vaqtning o‘zida zamburug‘ infeksiyalari sifatida tavsiflangan umumiy asoratlar gripp viruslari keltirib chiqaradigan boshqa pandemiyalardan kelib chiqadi COVID--19 bilan kasallanganlar bunday qo‘shma infeksiyalarning chastotasi haqida ma’lumot kam. Xuddi shunday ma’lumot Superinfeksiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan ma’lumotlar yetarli taminlandi.

Xulosa qilib aytganda, COVID--19 kasalxonaga yotqizilgan bemorlarda bakterial, zamburug‘ va virusli qo‘shma infeksiyalar va superinfeksiyalar haqidagi ma’lumotlar yetishmaydi ammo u bemorlarda bo‘lsa ular bilan jiddiy asorotlar bo‘lishi mumkin. Eng yomon natijalar Streptococcus spp va Strehptococcus aureus eng ko‘p uchraydigan patogenlar bo‘lib, ular jamoaviy pnevmoniya bilan birgalikda infeksiyalarni keltirib chiqaradi. Streptococcus pneumoniae, va E.Coli bizning hududimizda keng tarqalgan edi. Shifoxona ichidagi superinfeksiyalarni keltirib chiqargan bakteriyalar. Bizning natijalarimiz empirik mikroblarga qarshi vositalarning rolini aniqlashda muhim ahamiyatga ega.

Yuqori nafas yo‘llari infeksiyalari uchun ABT taktikasini ko‘rib chiqib, birinchi navbatda, kasallikning etiologiyasini aniqlash kerak. Haqiqiy klinik amaliyotda ABT empirik tarzda buyuriladi va etiologiyasi ehtimoli yuqori bo‘lgan bakterial agentlarga qaratilgan. So‘nggi o‘n yilliklarda barcha mamlakatlarda, shu jumladan Respublikada o‘tkazilgan tadqiqotlar, asosiy agentlar o‘zgarmasligini va Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influe n zae ва Moraxella catarrhalis haligacha yetakchi rol o‘ynayotganini tasdiqlaydi; S. aureus, S. pyogenes, Enterobacteriaceae, P. aeruginosa, atipik patogenlar .Yuqori nafas yo‘llarining bakterial infeksiyalari uchun antibiotik terapiyasining asosiy maqsadi nafaqat klinik samaradorlikka erishish, balki patogenni ham butunlay yo‘q qilishdir. Streptococcus pneumoniae O‘tkir tonzillit va faringit tarkibida 70-80% gacha virusli infeksiyalar va 20-30% ga yaqin bakterial patogenlar, asosan S. pyogenes (beta-gemolitik streptokok A (GABHS). GABHS majburiy ABT retseptini talab qiladi va ABPni buyurishning maqsadi nafaqat tonzillofaringit alomatlarini yo‘q qilish, balki ortofaringitni yo‘q qilish va immunitetli asoratlarning paydo bo‘lishining oldini olishdir. Mikroorganizm ko‘plab antibakterial dorilarga juda sezgir. ABTning davomiyligi 10 kun bo‘lganda yaxshi natijalarga erishildi.

Og‘ir COVID -19 bilan og‘rigan bemorlarga bir vaqtning o‘zida yoki keyinchalik bakteriyalar ta’sir qilishi ehtimoli katta. COVID -19 bilan og`rigan bemorlar uchun kasalxonaga yotqizishning o‘rtacha davomiyligi 7 kunni tashkil qiladi, ammo u 14 kun va undan ko‘pga Yotishi mumkin va kasalxonaga yotqizilish davomiyligi oshgani sayin kasalxonali pnevmoniya xavfi sezilarli darajada oshadi.MERS-CoV bilan kasallangan, intensiv terapiya olgan bemorlarda ham bakterial qo‘shma infeksiyalar qayd etilganligi ajablanarli emas. COVID -19da qo‘shma infeksiyalarni o‘rganish zarurligi, shuningdek, o‘lgan bemorlarning 50 foizida ikkilamchi bakterial infeksiyalar mavjudligini ko‘rsatgan birinchi tadqiqotlar natijalari bilan ham ko‘rsatiladi, shuningdek, bemorlarda bakterial va zamburug` infeksiyalari. Og`ir COVID -19.

1) bakteriyalar tomonidan infeksiya kolonizatsiyadan so‘ng SARS-CoV-2 bilan infeksiya;

2) birlashtirilgan virusli-bakterial pnevmoniya;

3) uch xil jonzot (virus, makroorganizm va bakteriyalar) o‘rtasidagi SARS-CoV-2 kompleks o‘zaro ta’siridan so‘ng ikkilamchi bakterial superinfeksiya.

Birlashtirilgan virusli-bakterial pnevmoniyada SARS-CoV-2 ga immun javob har xil bo‘lishi aniq bo‘lsa-da, umuman olganda, yuqoridagi senariylarning har biri klinik natijani yomonlashtiradi va COVID -19 ning zo‘ravonligini kuchaytiradi deb taxmin qilishimiz mumkin. SARS-CoV-2 bakteriyalarning infeksiyalangan odam to‘qimalariga tarqalishini va yopishishini rag`batlantirishi mumkin, va infeksiyalarning kombinatsiyasi to‘qimalarning yo‘q qilinishini kuchaytiradi va patologik jarayonni og‘irlashtiradi. SARS-CoV-2 infeksiyasi yoki bakterial qo‘shma infeksiya natijasida kelib chiqqan nafas yo‘llarining disfunksiyasi, hujayralar patologiyasi va to‘qimalarning vayron bo‘lishi virus yoki bakterial qo‘shma patogenlarning tizimli tarqalishiga olib kelishi mumkin, bu esa gemoinfeksiya va sepsis xavfini keskin oshiradi. Virus vositachiligida bakterial infeksiyaning yomonlashuvi yangilik emas. Rinoviruslar va gripp viruslari keltirib chiqaradigan infeksiyalar nafas yo‘llarining epiteliysiga nafas yo‘llari patogenlarining kirib borish qobiliyatini oshiradi.

Koronavirus missiyasi ko‘p dorilarga chidamli bakteriyalar keltirib chiqaradigan infeksiyalar pandemiyasi bilan birlashtirilgan. Buyuk Britaniyada, Milliy Sog‘liqni saqlash va Tibbiyot Instituti ko‘rsatmalariga ko‘ra, bemorlarga etiologiyasidan qat’i nazar, og‘ir pnevmoniyani davolash uchun doksisiklin yoki muqobil amoksitsillin kabi keng spektrli antibiotiklar beriladi. Ko‘pgina Yevropa mamlakatlarida bakterial shtammlarning 15-50% hech bo‘lmaganda bitta antibakterial preparatga chidamli bo‘lib, bir nechta dorilar guruhiga qarshilik kombinatsiyasi ham keng tarqalgan.Shu asosda, keng spektrli antibiotiklarni empirik tarzda qo‘llash, shifoxona infeksiyalariga deyarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Bunday holda, og`ir COVID -19 bilan og`rigan bemorlarning deyarli barchasi samaradorligi cheklangan antibiotiklar bilan davolanadi. Keng spektrli antibiotiklarning bunday irratsional empirik qo‘llanilishi, hech bo‘lmaganda, sepsis holatida, o‘limning yuqori bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkinligi haqida tashvishli klinik dalillar mavjud. Afsuski, pandemiya davom etar ekan, biz COVID -19 bilan og‘rigan bemorlarda antibiotiklarning keng qo‘llanilishi tufayli antibiotiklarga qarshilikning sezilarli darajada oshishini kutmoqdamiz.

 

Materiallar va tekshiruv usullari. Kuzatuvimiz ostiga Toshkent tibbiyot akademiyasi ko‘p tarmoqli klinikasiga, Chilonzor tumani sanitariya epidemiologiya osoyishtalik markaziga qorindagi og`riqqa, najasining yashil rangda ekanligiga, najasining suyuqligiga murojaat qilib kelgan va Toshkent shahar Olmazor tumani 16-oilaviy poliklinikasida “COVID-19 infeksiyasi rekonvalestsenti” tashhisi asosida dispanser nazoratida bo’lgan 41 nafar bemorlar tanlab olindi va ularning najasi TTA ko‘p tarmoqli klinikasi va Chilonzor tumani sanitariya epidemiologiya osoyishtalik markazining bakteriologik laboratoriyalarida tekshirildi. Rekonvalesentlarga dizbakteriozni olimlar F.Yu.Garib, Sh.К.Odilov, I.E.Narbayeva va boshqalar taklif qilgan usul bo‘yicha tashhislandi Laboratoriyaga olib kelingan najasning chuqur qismidan 1 g tortib olindi va 9 ml bufer eritmasida aralashtirildi. Bu ham aerob, ham anaerob bakteriyalarning bir tekis tarqalishi va ularning tirik saqlanishi uchun sharoit yaratadi. Bu eritmalarni 10¹-10¹⁰ darajasigacha suyultiriladi va ularning har biridan tegishli oziqa muhitlariga turli aerob, hamda anaerob mikroorganizmlarni ajratib olish uchun ekildi.

Natijalar tahlili. Kuzatuvimizdagi rekonvalestsentlarning 41 nafaridan 26 nafari (63,4%)ni erkaklar, 15 nafari (36,6%)ni ayollar tashkil etdi. Bu bemorlar kasallikning o’tkir davridan keyin o`rtacha 2,6±0,6 oyda diyareya belgilari bilan murojaat qilgan. Rekonvalestsentlarning yosh bo`yicha taqsimlanishi quyidagicha bo`ldi: 20-39 yoshgacha 31 nafar (75,6%), 40-60 yoshgacha 10 nafarni tashkil etdi (24,4%). Kuzatuvimizdagi bemorlardan olingan material (najas) Endo, qonli agar, Saburo, tuxum sarig‘i qo‘shilgan tuzli agar, Vismut-sulfidli agar, Vilson-Bler, bifido va eskulin ozuqa muhitlariga ekildi.

Diagramma 1, 2. Lactobacillus ва Bifidobakteriyalarning kuzatuvimizdagi rekonvaletsentlarda uchrash darajasi

 

1-diagrammadan ko‘rinib turibdiki, kuzatuvimizdagi 20 yoshdan 39 yoshgacha bo‘lgan 27 nafar (87,1%) rekonvalestsentlarda Lactobacillus 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi kuzatilgan bo‘lsa, 4 nafar (12,9%) rekonvalestsentlarda Lactobacillusning 10⁶-10⁷ darajada bo`lishi aniqlandi. 40 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarning 3 nafarida Lactobacillus 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi aniqlangan bo‘lsa, 7 nafar (70%) rekonvalestsentlarda esa 10⁶-10⁷  darajani tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkichlar orasidagi farqlar statistic jihatdan ishonarli ekanligini ko‘rsatdi (P<0,05).

1-diagrammadan ko‘rinib turibdiki, Bifidobakteriyalar 20 yoshdan 39 yoshgacha bo‘lgan 24 nafar (77,4%) rekonvalestsentlarda 10⁴-10⁵ darajada bo‘lishi kuzatilgan bo‘lsa, 7 nafar (22,6%) rekonvalestsentlarda 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi aniqlandi. 40 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarning 4 nafarida (40%) Bifidobakteriyalar 10⁴-10⁵ darajada bo‘lishi aniqlangan bo‘lsa, 6 nafar (60%) rekonvalestsentlarda esa 10⁵-10⁶  darajani tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkichlar orasidagi farqlar ham statistic jihatdan ishonarli ekanligini ko‘rsatdi (0,05<P).

20-39 yoshli rekonvaletsentlarning 16 nafarida (51,6%) me’yoriy fermentativ faolligi mavjud Esherixiyalar 10⁴-10⁵ darajada bo‘lishi aniqlangan bo‘lsa, 15 nafarida (48,4%) 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi kuzatildi. 40-60 yoshgacha bo`lgan rekonvaletsentlarning 5 nafarida (50%) me’yoriy fermentativ faolligi mavjud Esherixiyalar 10⁴-10⁵ darajada bo‘lishi aniqlangan bo‘lsa, 5 nafarida (50%) 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi aniqlangan. Rekonvaletsentlardagi ushbu ko‘rsatkichlar orasidagi farqlar statistic jihatdan ishonarsiz bo‘ldi (0,05>P).

Peptostreptokokklar esa 20-39 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarning 29%da uchragan bo‘lsa, 40 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarda bu ko‘rsatkich 20%ni tashkil qildi. Shunday holat laktoza negativ E.coli L (-), Streptococcus (D) va Proteus sp.larga ham taalluqli bo‘ldi. Har ikkala yosh guruhlarida ham shartli patogen bakteriyalardan S.aureus, E.coli gem+, Streptococcus (A) topilmadi.

Xulosalar.

1. Covid – 19 bemorlari yuqori nafas yo‘llarida yiringli-yalig‘lanish kasalliklari erkaklarda 54,2 % va ayollarda 45,8 % tashkil qildi, shuningdek 31 yoshdan 80 yoshlar orasida yuqori nafas yo‘llari infeksiyalari 77,1% uchrashi aniqlandi.
2. Covid – 19 bemorlari yuqori nafas yo‘llarida yiringli-yallig‘lanish kasalliklarida aniqlangan mikroorganizmlar 50 yoshdan va undan kattalar orasida yuqori nafas yo‘llari infeksiyalari 46,4%ni tashkil qildi va ularda aniqlangan mikroorganizmlarning 34% mono va 66% miks holati kuzatildi.
3. Covid – 19 aniqlangan bemorlarida bakterial ko-infeksiya sifatida S.aureus 45,7%, Klebsiella pneumonia 20%, Streptococcus spp 14.3%, Pseudomonos aerogenosa 14.3% yetakchiligi aniqlandi. Kandida ssp. esa 51,4 % aniqlandi.
4. Covid – 19 bemorlari yuqori nafas yo‘llaridagi yiringli-yalig‘lanish kasalliklarida aniqlangan S.aureus (45,7%), Streptococcus spp (14,3%) moksifloksin, sefozolin, sefoksitin, Pseudomonos aurogenosa (14,3%), Klebsiella pneumonia (20 %) sefaperozon, eritromitsin, roksitromitsin, sefuroksim antibiotiklarga sezgirligi yuqoriligi aniqlandi.

Shunday qilib, COVID-19 bilan kasallangan 20-39 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarida Lactobacillusning 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi 10⁶-10⁷ darajada bo‘lishiga nisbatan 6,7 barobar  ko‘p uchrashi kuzatildi (87,1% va 12,9% mos ravishda, P<0,05). Shuningdek, 40-60 yoshgacha bo‘lgan rekonvalestsentlarda esa Lactobacillusning 10⁵-10⁶ darajada bo‘lishi 10⁶-10⁷  darajada bo`lishiga nisbatan 2,3 barobar ko‘p uchrashi aniqlandi (70% va 30% mos ravishda, P<0,05).

1-Jadval

2023 YILDA MIKROBIOLOGIYA KAFEDRASIDA NOMZODLIK ISHINI HIMOYA QILGAN XODIMLAR

I.Sh.	Lavozimi	Tug‘ulgan yili	Mavzuning nomi, shifr spesialnosti,  raxbarning   F.I.O	Ximoya vakti va joyi	Ishning tamomlash vaqti
1	2	3	4	5	6
–	–	–	–	–	–

 

2-Javdal

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI TIBBIY PROFILAKTIKA VA JAMOAT SALOMATLIGI, EKOLOGIYA VA ATROF MUHIT MUHOFAZASI VA KIMYO FAKULTETI MIKROBIOLOGIYA, VIRUSOLOGIYA VA IMMUNOLOGIYA KAFEDRASI PEDAGOGLARINING DISSERTATSIYA ISHI MAVZULARI (tasdiqlangan)

2023-2024 y 

№	ФИО	Lavozimi	Mavzu	Ilmiy rahbar FIO va ish joyi	Shifr va ixtisosligi	Tasdiq-langan sana
1	Jumаmurodov S.T.	Аssistent	COVID-19 bemorlarida yuqori nafas yoʻllaridagi ikkilamchi bakterial infeksiyalarning turlari va antibiotiklarga chidamliligi	Nuruzova Z.A., TTA	03.00.04- Mikrobiologiya va virusologiya	TTA, 26.01.2023 №6
2	Yodgorovа N.T.	Dotsent	Shigella shtammlarining hududiy microbiologik, genetic tavsifi asosida epidemiologik nazoratni va tashxis usullarini takomillashtirish	Nuruzova Z.A., TTA Ne’matov А.С., ТХКМRМ	03.00.04- Mikrobiologiya va virusologiya 14.00.30-Epidemiologiya	TTA  10 -sonli buyruq 26.04.2023y.
3	Zakirov M.M.	Dotsent	«Immunoparazitan-N» parazitar kasalliklardagi immunitetning modulyatori	b.f.d. professor, P.E.Ignatov t.f.d. professor, Mamatkulov I.X.	14.00.36- Аллергология ва иммунология 14.00.17-Normal fiziologiya	23.05.2023 A.Sultonov nomli Kimyo farmatsevtika ilmiy tekshirish instituti

 

3-Javdal

MIKROBIOLOGIYA, VIRUSOLOGIYA  IMMUNOLOGIYA KAFEDRASINING XODIMLAR TARKIBI

 

№	I.Sh.	Lavozimi	Tug`ilgan yili	Ilmiy darajasi	Tasdiqlangan joyi	Ilmiy ishning mavzusi va shifri	Xozirgi vaqtdagi ilmiy yo‘nalish	Horijiy tillarni bilishi	Xisobot yilida ilmiy maqolalari
1	Nuruzovа Z.А.	Professor	1960	D.m.n.	2006, mаrt, Tаshkent	«Uslovno-pаtogennie bаkterii v etiologicheskoy strukture gnoyno-vospаlitelnix zаbolevаniy u jenshin i detey» 03.00.07- mikrobiologiya	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”.	Rus. аngl.	4
2	Аliyev Sh.R.	Dotsent	1949	T.f.n..	1988, mаy, Аlmа-аtа, 1988, oktyabr	«Subpopulyasionniy аnаliz limfositov u detey pri xronicheskom gepаtite s sirrozom pecheni» 14.00.36-аllergologiya i immunologiya	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”.	Rus.	4
3	Yodgorovа N.T.	Dotsent	1977	T.f.n.	2008, dekаbr, Tаshkent 2008 mаy	«Mаktаbgаchа yoshdаgibolаlаrdа ichаk biotsenozining vа ichаk pаrаzitozining mаvsumiy o‘zgаrishi» 03.00.07- mikrobiologiya	Shigella shtammlarining hududiy microbiologik, genetic tavsifi asosida epidemiologik nazoratni va tashxis usullarini takomillashtirish. 03.00.04-Mikrobiologiya va virusologiya 14.00.30- Epidemiologiya	Rus. аngl.	5
4	Fаyzullаyevа Z.R.	Dotsent	1961	T.f.n.	2005 y. mаrt. Toshkent	“Mikrobiologicheskie аspekti gnoyno-vospolitelnix zаbolevаni u bolnix sаxаrnim diаbetom» 03.00.07- mikrobiologiya	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”.	Rus.	1
5	Mаmаtmusаyevа F.Sh.	Dotsent	1982	Fаlsаfа doktori (PhD	2018, sentyabr, Toshkent	“Virusli gepаtit bilаn kаsаllаngаn bolаlаrdа biliаr tizim o‘zgаrishlаrining klinik-lаborаtor xususiyatlаri” 14.00.10 – Yukumli kаsаlliklаr	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”	Russkiy аngl.	15
6	Ergаshevа Z.N.	St.pr	1988	–	–	Состояние антимикробной защиты у лиц с сахарнiм диабетом при  старении	«Sostoyanie аntimikrobnoy zаshiti u  list s metаbolicheskim sindromom pri stаrenii»	Russkiy аngl.	1
7	Djurаyevа Z.B.	St.pr	1975	–	–	Свойства бактериальной биопленки, антибиотикорезистентность	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”.	Russkiy аngl.	2
8	Аbdullаyev U.M.	Аssistent	1988	–	–	O`tkir rinosinusitlarning bakteriologik etiologiyasi va ularning zamonaviy antibiotiklarga sezgirligi	«Surunkаli rinosinusitlаrning bаkteriologik etiologiyasi vа ulаrning аntibiotiklаrgа sezgirligi»	Russkiy	1
9	Jumаmurodov S.T.	Аssistent	1991	–	–	COVID-19 infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarda ikkilamchi bakterial infeksiyasi turlari va antibiotikorezistentligi	«Qorаqolpog‘iston Respublikаsi shаroitidа Covid-19 infeksiyasi  bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning yuqori nаfаs yo‘llаrining mikroflorаsi holаti»	Russkiy аngl.	2
10	Mirvаliyeva N.R.	Аssistent	1946	–	–	–	“O‘zbekiston shаroitidа Covid-19 bilаn kаsаllаngаn bemorlаrning vа rekonvаlesentlаrning nаfаs yo‘llаri, ichаk mikroflorаsi hаmdа nomаhsus himoya omillаri holаti”.	Rus.	2
11	Kudiyarov I.А.	Аssistent	1989	–	–	Yuz-jag` sohasi qo`shma jarohatlari yiringli-yallig`lanish kasalliklari qo`zg`atuvchilarining zamonaviy mikrobilogik tavsifi	«Orol bo‘yi аholisining immun tizimigа ekologik omillаrining tа’sirini o‘rgаnish».	Uzbek,  qoraqalpoq, Rus.аngl.	2
12	Masharipov V.O‘.	Аssistent	1967	PhD	2011, Toshkent	“Система антимикробного иммунитета организма уровень сенсибилизации к бактериальным антигенам при дисбиозе толстого кишечника”.	“O‘zbekiston va KKR sharoitida COVID-19 bilan kasallangan bemorlarning va rekonvalestsentlarning nafas yo‘llari, ichak mikroflorasi hamda nomahsus himoya omillari holati”.	Rus. аngl.	4
13	Boltayeva R.	Аssistent	05.06.1985	–	2012, Toshkent	«Ayollarning siydik yuli infeksiyalari,qo’zg’atuvchilarini taksonomik belgilari,o’zgaruvchanligi va antibiotiklarga rezistentligini o’rganish»	–	Rus. аngl.	1
14	Boltayev F.	Аssistent	01.01.1976	–	–	–	–	Rus. аngl.	1
15	Srimbetova N.	Аssistent	08.07.1993	–	–	–	–	Rus. аngl.	1
16	Raximova N.	Аssistent	20.03.1989	–	–	–	–	Rus. аngl.	1
17	Kadirova K.A.	Аssistent	05.06.1992	–	2020, oktabr, Toshkent	Значение вирусной нагрузки HBV и HDV в качестве прогностического маркера цирроза печени	–	Rus. аngl.	1
18	Muminova M.A.	Аssistent	04.01.1998	–	2020, oktabr, Toshkent	COVID-19 infeksiyasi rekonvalessentlarida ichak mikroflorasidagi disbiotik holatlarni korreksiya qilish samaradorligi	–	Rus. аngl. turk	3
19	Shamuratov A.	Аssistent	28.01.1991	–	2021, oktabr, Toshkent	Qandli diabet bilan kasallangan onalardan tug‘ilgan avlodlar yuragidagi morfologik o‘zgarishlar	–	Rus. аngl.	2
20	Saidmurodova G.	Аssistent	11.10.1993	–	2021, oktabr, Toshkent	“Gipoterioz holatida ayollar bachadonining anatomik-gistalogik o‘zgarishlari”	–	Rus. аngl. turk	2
21	Lobizova M.Yu.	Аssistent	1962	–	–	“O‘zbekiston va KKR sharoitida COVID-19 bilan kasallangan bemorlarning va rekonvalestsentlarning nafas yo‘llari, ichak mikroflorasi hamda nomahsus himoya omillari holati”.	“O‘zbekiston va KKR sharoitida COVID-19 bilan kasallangan bemorlarning va rekonvalestsentlarning nafas yo‘llari, ichak mikroflorasi hamda nomahsus himoya omillari holati”.	Rus. аngl.
22	Zakirov M.M.	Аssistent	1964	T.f.n.	24.02.1994Моskva	“Специфическая активность липоолигосахарида Neisseria meningitides, включенного в липосомы” (шифр 14.00.36 – Аллергология ва иммунология – ихтисослиги)	«Immunoparazitan-N» parazitar kasalliklardagi immunitetning modulyatori”. 14.00.36- Аллергология ва иммунология 14.00.17-Normal fiziologiya	Rus. аngl.	2

    

  Umumiy xodimlar soni: 22, o‘rtacha yoshi –45,0 yosh, ilmiy salohiyat –32,0%.

4-Javdal

 

MIKROBIOLOGIYA KАFEDRАSI XODIMLАRINING NАSHR QILINGАN ISHLАRI

TTА (2023-2024 y)

№		Ishning nomlаnishi		Qаyerdа chiqаrilgаn		Betlаr soni	F.I.O. Hаmmuаliflаr
1		2		3		4	5
		DARSLIK VA O‘QUV QO‘LLANMALAR
1		Учебное пособие по освоению практических навыков медико-профилактического профиля O‘QUV QO‘LLANMA			ТТА, 2023 -yil, 31 март, №264	400	Nuruzova Z.A.,  F.Sh.Mamatmusayeva,
2		Klinik mikrobiologiya O‘QUV QO‘LLANMA			ТТА, 2023 -yil, 31 маy	224	Nuruzova Z.A.,  F.Sh.Mamatmusayeva
3		Клиническая  микробиология O‘QUV QO‘LLANMA			ТТА, 2023 -yil, 31 маy	224	Nuruzova Z.A.,  F.Sh.Mamatmusayeva
4		Клиническая иммунология DARSLIK			Тоshkеnt tibbiyot akademiyasi Ilmiy kеngаshining 2023-yil 26-iyundаgi 12-sonli bayonnomasi	335	Sh.R.Aliyev
		Klinik immunologiya DARSLIK			Тоshkеnt tibbiyot akademiyasi Ilmiy kеngаshining 2023-yil 26-iyundаgi 12-sonli bayonnomasi	335	Sh.R.Aliyev
		Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya DARSLIK			Тоshkеnt tibbiyot akademiyasi Ilmiy kеngаshining 2023-yil 26-iyundаgi 12-sonli bayonnomasi	180	Nuruzova Z.A., Z.R.Fayzullayeva, N.T.Yodgorova, F.Sh.Mamatmusayeva
		MONOGRAFIYALAR
1		Go‘daklar ichak mikrobiotasining oziqlanish turiga bog‘liq  ravishda  o‘zgarishi			ТТА, 2023 -yil, 22 fevral, №7	130	N.T.Yodgorova,  Z.R.Fayzullayeva
2		Оценка качества пцр исследований с использованием метода «сухая пробирка»			ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7	130	Nuruzova Z.A. N.T.Yodgorova, Orinbayeva Z.N., Kudiyarov I.A. Djurayeva Z.B.
3		Система антимикробного иммунитета организма и уровень сенсибилизации к бактериальным антигенам при дисбиозе толстого кишечника			ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7	130	Nuruzova Z.A., Masharipov V.O‘, Orinbayeva Z.N., Kudiyarov I.A.
4		Covid-19 bemorlarida yuqori nafas yo‘llari mikroflorasi			ТТА, 2023 yil, 25 yanvar, №6	130	Jumаmurodov S.T., Nuruzova Z.A.
5		Bolalarda o’t suyuqligi tarkibining virusli gepatitlardan sung o’chirish			ТТА, 2023 yil, 24 may, № 03-23/11-m	134	F.Sh.Mamatmusayeva
6		Adeno- va rotaviruslarning bolalar diareya kasalliklaridagi etiologik roli hamda ularning ichak biotsenozi o‘zgarishidagi ahamiyati			ТТА, 2023yil, 29 may, № 03-23/12-m	132	Aliyev Sh.R., Abdullayev U.M., Mirvaliyeva N.R., Kudiyarov I.A., Masharipov V.O’
7		Qandli diabetli bemorlarning yiringli-yalliglanish zharayonlarida mikroorganizmlarning ahamiyati			ТТА, 2023 yil, 20 iyun, № 06-23/118-m	135	Z.R.Fayzullayeva
8		Mycoplasmalarning nafas yo’llari kasalliklaridagi ahamiyati			ТТА, 2023 yil, 20 iyun, № 06-23/120-m	125	N.T.Yodgorova
9		Otkir osteomyelit bakteriologiyasi tashxisida mikroorganizm antibiotiklarga yetkazish			ТТА, 2023 yil, 20 iyun, № 06-23/127-m	130	F.Sh.Mamatmusayeva
10		Патогенетическая терапия тежелого течения акне			TTA, 2023 yil 26 iyun №12	130	A.Sh. Aliyev
		SCOPUS MAQOLALAR
		MAQOLA (XORIJIY)
1		Microbiological landscape in patients with osteonecrosis of the jaw bones complicated with covid-19			International scientific reserch journal Volume 4, Issue, Feb., 2023, P 93-97	4	Fayzullaeva Z.R.,  Yodgorova N.T.
2		Diagnostics of the Epstein-Barr virus and its significance in medicine			Galaxy international interdisciplinary research journal (GIIRJ) Fevral 2023 453-463 bet	3	N.T.Yodgorova
3		Epshteyn-barr virusini tashxislash va uning tibbiyotdagi ahamiyati			Международный научно-образовательный электронный журнал «Образование и наука в xxi веке» 4-том 2023. 3-fevral 456-472 bet	14	N.T.Yodgorova
4		Og‘iz bo‘shlig‘i onkologik kasalliklarida mikroorganizmlarning ahamiyati va antibiotiklarga sezgirligi			Международный современный научно-практический журнал Научный импульс 2023. Yanvar 279-285 bet	6	N.T.Yodgorova
5		Ogʻiz boʻshligʻi onkologik kasalliklarida mikrobiomaning ahamiyati			Международный современный научно-практический журнал Научный импульс 2023. Yanvar 296-305 bet	9	N.T.Yodgorova
6		Diagnosis of epstein-barr virus and its significance in medicine			Intent Research Scientific Journal 2023. Fevral 1-15 bet	15	N.T.Yodgorova,   Rashidova Ferusa Mashrab qizi
7		Клинико-этиологические особенности течения ревматизма			European Journal of Interdisciplinary Research and Development Fevral 2023, Page 242 – 251	10	Mirvaliyeva N.R.
8		The spread of urogenital mycoplasmosis (mycoplasma hominis, ureaplasma urealyticum) in women			ResearchJet Journal of analysis and Inventions 3 March 2023, Page 1-9	9	Abdullaev U.M., Djurayeva Z.B. Kudiyarov I.A., Orinbayeva Z.N. F.Sh.Mamatmusayeva
9		The role of bacteria in acute and chronic rhinosinocytetiology and their sensitivity to modern antibiotics			ResearchJet Journal of analysis and Inventions 4 March 2023, Page 10-15	5	Abdullaev U.M., A.Sh. Aliyev Nuruzova Z.A. Djurayeva Z.B., Masharipov V.O‘, Mirvaliyeva N.R.
10		Significance of diagnostics of the epstein-barr virus by the elisa method			World Bulletin of Public Health (WBPH) Volume-20, March 2023 ISSN: 2749-3644, Page 34-37	4	N.T.Yodgorova, Abdullayev U.M., Rashidova Ferusa Mashrab qizi.
11		Analysis of antimicrobial and antifungal activity of synthetic structural compounds by the elisa method			International bulletin of medical sciences and clinical researchISSN: 2750-3399 March 29 2023, Page 84-90	6	A.Sh. Aliyev
12		Prospects and Problems of Searching for Highly Effective Drugs with Antiviral and Antimicrobial Activity			International Interdisciplinary Research Journal Volume 2 Issue 3, Year 2023 ISSN: 2835-3013	8	MasharipovV. O., Djurayeva Z. B., Abdullayev U.M., Mirvaliyeva N.R., Kudiyarov I.A., Orinbayeva Z. N.
13		Tuberculosis and associated diseases			Journal of environmental health research. Volume 2 Issue 1 2023, P.60-67	7	N.T.Yodgorova
14		Qizlarni oila va jamiyatda o‘z o‘rnini topishda psixologik ko‘nikma va ma’naviy yetuklikni shakllantirish			Международный современный научно-практический журнал Научный импульс № 7(100), часть 1 Февраль, 2023	5	N.T.Yodgorova
15		Assessment of the antibacterial and anti-fungal activity of the biologically active substance prepared from local plant extracts			American Journal Of Agriculture And Horticulture Innovations Volume 03 Issue 04-2023, p.29-36	7	Ergashov O.I.
16		Relevance and problems of the search for means with a spectrum of antimicrobial action between natural and synthetic subtancces			International bulletin of medical sciences and clinical researchISSN: 2750-3399 Aprel, Volume 03, Issue 04-2023, Page 118-124	6	Fayzullaeva Zamira Rakhmatovna
17		Инфекции в этиологии акне и методы их диагностики			Miasto Przyszłości Vol. 35 (2023): Miasto Przyszłości, Page 127-134	8	Mirvaliyeva N.R.
18		Significance of modern diagnostic methods of sepsis			International Journal of Studies in Natural and Medical SciencesVolume 02 Issue 05, May, 2023 ISSN (E): 2949-8848,  p.85-97	12	Nuruzova Z.A. N.T.Yodgorova,
19		Gut microbiota in breast cancer			International Journal of Studies in Natural and Medical SciencesVolume 02 Issue 05, May, 2023 ISSN (E): 2949-8848,  p.63-84	18	N.T.Yodgorova,  Fayzullaeva Z.R.
20		Assessment of the antibacterial and anti-fungal activity of the biologically active substance prepared from local plant extracts			American journal of agriculture and horticulture innovations Volume 03 Issue 04 pages: 29-36	5	Ergashov O.I.
21		The significance of modern diagnostic methods of rabies virus in medicine			World Bulletin of Social Sciences (WBSS) June 2023 Vol. 23      pages:73-80	3	Mamatmusayeva F.Sh.
22		Enterotoxigenic escherichia coli intestinal pathogenesis and colonization resistance			Intent Research Scientific Journal-(IRSJ) June 2023 Volume 2, Issue 6               pages:218-236	8	Mamatmusayeva F.Sh.
23		Microbiological basis of meningococcic infection and modern diagnostics methods			Intent Research Scientific Journal-(IRSJ) June 2023 Volume 2, Issue 6               pages:218-236	8	Mamatmusayeva F.Sh.
24		Prospects for Improving the Microflora in Diseases of the Urinary Tract Encountered in Gynecological Practice			Journal Healthcare Treatment Development Vol : 03, No. 05 Aug -Sep 2023                           pages:7-11	5	Aliyev Sh.R.
25		The Role Of Bacteria In Acute And Chronic Rhinosinocytetiology And Their Sensitivity To Modern Antibiotics			ResearchJet Journal of analysis and Inventions Volume 4, Issue 3 March, 2023  pages:10-15	5	Abdullayev U.M  Aliyev Sh.R. Nuruzova Z.A., Djurayeva Z.B. Masharipov V. O., Mirvaliyeva N.R.
26		Microflora of the Gastrointestinal Tract in the Treatment of Diseases of the Stomach and Duodenum			Journal Healthcare Treatment Development Vol : 03, No. 05 , Aug -Sep 2023 pages:12-18	4	Ergashov O.I.
27		Встречаемость гемофильных бактерий при заболеваниях верхних дыхательных путей			Международный научный журнал Флагман науки №5(5)Июнь 2023	5	Nuruzova Z.A.
MАQOLАLАR ( MАHАLLIY)
1		Epshteyn-Barr virusini IFA usulida tashxislashning ahamiyati		Science and Education Scientific Journal 2023. Fevral 124-129 bet		5	N.T.Yodgorova,  Mirvaliyeva N.R., Abdullayev U.M
2		Заболеваемость раком пищевода среди мужчин и женщин в Республике Каракалпакистан		Science and Education Scientific Journal 2023. Fevral 493-497  bet		4	Kudiyarov I.A., Djurayeva Z.B., Abdullayev U.M , Orinbayeva Z. N., Mirvaliyeva N.R.
3		Местный иммунитет и специфическая сенсибилизация к антигенам бактерий у больных тонзиллитом		Science and Education Scientific Journal 2023. Fevral 392-400  bet		6	Masharipov V. O., Mirvaliyeva N.R. Abdullayev U.M
4		Резистентность гонококка к антибактериальным репаратам у больных ранее неосложненнойгонококковой инфекцией		Science and Education Scientific Journal 2023. Fevral 475-479 bet		4	Mirvaliyeva N.R.
5		Tibbiyot oliy ta’lim muassasalarida “mozaik 3d interactive” innovatsion elektron dasturidan foydalanish va uning istiqbollari		Journal of universal science research 2023. 18-Fevral 259-263 bet		4	N.T.Yodgorova,  Mirvaliyeva N.R., Abdullayev U.M
6		The significance of microorganisms in oncological diseases of the oral cavity and sensitivity to antibiotics		Journal of Academic Research and Trends in Educational Sciences 2023. Fevral 141-147 bet		6	N.T.Yodgorova,
7		Значение диагностики вируса эпштейн-барр методом ифа		“O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va ilmiy tadqiqotlar” jurnali 2023. 20-fevral 475-480 bet		5	N.T.Yodgorova,  Abdullayev U.M, Rashidova Ferusa Mashrab qizi.
8		Современное состояние вопроса проблемы урогенитального хламидиоза		Eurasian journal of academic research. tashkent 2023 Volume 3, Issure 2, Part 4, 2023. Page 113-117		4	Abdullayev U.M, Djurayeva Z.B.
9		Распространенность урогенитальной микоплпзмы (mycoplasma hominis, ureoplasma urealyticum) у женщин		Eurasian journal of medical and natural sciences. tashkent 2023 Volume 3, Issure 2, Part 4, 2023. Page 214 -220		6	Abdullayev U.M, Djurayeva Z.B.
10		Role of amniocentesis in the prevention of chromosomal gene diseases		Journal of Academic Research and Trends in Educational Sciences Volume  2, Issue 1 / ISSN 2181-2675 Page 135 -140		5	N.T.Yodgorova
11		Морфологическая характеристика печени при воздействии сухого экстракта якорцев стелющихся (Tribulus terrestris L.) на фоне острого токсического гепатита		Nazariy va klinik tibbiyot jurnali№1, 2023, 12-16 bet		4	Mirvaliyeva N.R.
12		Prionlar keltirib chiqaradigan kasalliklar tahlili		Iqro jurnali Volume–2, Issue–1 E-ISSN : 2181-4341 2023 122-130 bet		8	N.T.Yodgorova
13		Dysbacteriosis in pregnant women with covid – 19		Innovation: the journal of social sciences and researchesVolume 1, Issue 6, 2023 71-75 bet		4	Z.R.Fayzullayeva
14		O‘tkir diareyali OIV zararlangan bolalarda ichakning fakultativ mikroflorasiga sachoromyces bouiladining ta’siri		Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Axborotnomasi № 1, 2023 122-124 bet		2	F.Sh.Mamatmusayeva
15		Surunkali osteomielit bilan kasallangan bemorlarda mikroorganizmlarning etiologik strukturasi		Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Axborotnomasi № 3/1, 2023, 105-108		4	F.Sh.Mamatmusayeva, Nuruzova Z.A.,  N.T.Yodgorova
16		Состояние моторной функции билиарной системы у детей вирусных гепатитов «а» и «в»		Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Axborotnomasi № 3/1, 2023, 166-171		5	F.Sh.Mamatmusayeva
17		Meningitning etiologik omillari, tashxis qo‘yish va davolash usullari		Journal of Advanced Research and Stability Volume: 03 Issue: 05 | May – 2023, 129-140		12	N.T.Yodgorova,
18		Otkir ichak inektlarining bogʻliq holda tarklishining retrospectives tahlili		Инфекция, иммунитет и фармакология Volume: 02 | May – 2023, 140-146		6	N.T.Yodgorova
19		Qoraqalpog’iston respublikasida qizilngach saratoni bilan kasallanish dynamicsini urganish		Ta’lim fidoyilri 5-son, 1-jild, May 2023, 1-qism, 673-679 b		7	Orinbayeva Z. N.
20		Bolalarda “s” virusli gepatitlardan sung gepatobiliar tizim o‘zgarishlaridagi klinik-laboratoriya xususiyatlar		Проблемы биологии и медицины 2023, №3.1 (145), 184-188		4	F.Sh.Mamatmusayeva
21		Оценка эффективности комплексной патогенетической терапии у пациентов с тяжелым течением акне		Nazariy va klinik tibbiyot jurnaliToshkent 2023 №3 134-137 bet		4	Aliyev Sh.R.
Tezislаr (xorijiy)
1	Normal microbiota in oncological diseases of the oral cavity		Interdiscipline innovation and scientific research conference british international science conference 2023. 15-fevral 33-37 bet			4	N.T.Yodgorova,
2	The significance of amniocentsis in the prevention of chromosome-related gene diseases		Academic research in modern science international scientific-online conference2023. 11-fevral 8-12 bet			6	N.T.Yodgorova,
3	Ещё раз о небходимости знаний приемов самоспасения		Менеджмент безопасности жизнедеятельности: перспективы развития и проблемы преподавания 13 декабря 2022 года, с.7-10 Гомель УГЗ 2023			3	Nuruzova Z.A.
4	Новые бактерициды для подавления биокоррозии металлических конструкции		Менеджмент безопасности жизнедеятельности: перспективы развития и п роблемы преподавания13 декабря 2022 года, с.279-282 Гомель УГЗ 2023			3	Nuruzova Z.A.
5	Новые сорбенты для очистки фенолсодержащих сточных вод нефтеперерабатывающих заводов		Менеджмент безопасности жизнедеятельности: перспективы развития и проблемы преподавания13 декабря 2022 года, с.76-79 ГомельУГЗ2023			3	Nuruzova Z.A.
6	Ионообменная очистка станет на страже чистоты гидросферы и атмосферы нашей планеты		Менеджмент безопасности жизнедеятельности: перспективы развития и проблемы преподавания13 декабря 2022 года, с.7-10 ГомельУГЗ2023			3	Nuruzova Z.A.
7	Reproductive health of teenage girls		International Scientific Conference «Formation of psychology and pedagogy as interdisciplinary sciences»13 May2023			3	N.T.Yodgorova,
8	Тиксотропность буровых растворов, стабилизированных новыми полимерными реагентами		Современные технологии в нефтегазовом деле – 2023 Сборник трудов международной научно-технической конференции, посвященной 75-летию Угнту (24 марта 2023 г.)Уфа			2	Nuruzova Z.A.
9	Covid-19 и синдром хронической усталости: эндокринная перспектива		Материалы XI Всероссийской заочной научно-практической конференции с международным участием «Микробиология в современной медицине» (Kazan, June 15, 2023) 15.06.2023 yil. 49-51 bet			3	Mamatmusayeva F.Sh.
10	Грамположительные микроорганизмы как возбудители инфекций у больных сахарным диабетом		Материалы XI Всероссийской заочной научно-практической конференции с международным участием «Микробиология в современной медицине» (Kazan, June 15, 2023)			3	Nuruzova Z.A. Ergаshevа Z.N.
11	Роль патологии кишечника при беременности женщин		Материалы XI Всероссийской заочной научно-практической конференции с международным участием «Микробиология в современной медицине» (Kazan, June 15, 2023) 15.06.2023 yil. 82-85 bet			4	Fayzullaeva Zamira Rakhmatovna
			TEZISLAR ( MАHАLLIY)
1	Og‘iz boʻshligʻi onkologik kasalliklarida normal mikrobiota		International multidisciplinary conference “prospects and key tendencies of science in contemporary world”o’zbekiston 2023. 18-Fevral 259-263 bet			4	N.T.Yodgorova,
2	Xromosomaga bog‘liq gen kasalliklarini oldini olishda amniyosentezning ahamiyati		«Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariy va amaliyot» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiyaO’zbekiston 2023. 11-fevral 44-47 bet			3	N.T.Yodgorova,
3	Teчение беремености при Сovid-19 и его последствие		International conference on teaching, education and new learning technologies” 2023/1 Educational Research in Universal Sciences (ERUS)2023. 14-yanvar 977-982 bet   http://www.erus.uz/			6	Fayzullaeva Zamira Rakhmatovna
4	Oshqozon-ichak infeksiya turlari, tashxislash va oldini olish		«Yosh olimlar» Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasining 2023 yil 2-sonida 12.05.2023, 39-42 бет			3	N.T.Yodgorova,
5	Bartolinitning etiologik omillari va davolash chora tadbirlari		“Insonga e’tibor va sifatli ta’lim” yiliga bag‘ishlangan “bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, 2023			2	F.Sh.Mamatmusayeva
6	Piyelonefritning etiologik omillari		“Insonga e’tibor va sifatli ta’lim” yiliga bag‘ishlangan “bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, 2023			2	Mamatmusayeva F.Sh.
7	Meningit kasalligining etiologik omillari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 692-693бет			2	Abdullayev U.M
8	O‘pka abssesini davolashdagi dolzarb muammolar		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 609-610бет			2	Kudiyarov I.A.
9	Appenditsit diagnostikasidagi muammolar		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 541бет			2	Nuruzova Z.A.
10	Adneksit kasalligining kelib chiqishi sabablari, asoratlari va davolash chora-tadbirlari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 610бет			1	Orinbayeva Z. N.
11	Jigar abssessining etiologiyasi va davolash chora–tadbirlari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 612-613бет			2	Yodgorova Nodira Turgunbayevna
12	Og‘iz bo‘shlig‘i onkologik kasalliklarida ogʻiz mikrobiotasi va lizotsim aktivligi		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 638-639бет			2	Yodgorova Nodira Turgunbayevna
13	Miya abssesining zamonaviy diagnostik usullari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 655-656бет			2	Fayzullaeva Zamira Rakhmatovna
14	Siydik yo‘lli yallig‘lanish kasalliklarida aniqlangan St.aureus ning antibiotiklarga sezgirligini o‘rganish		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 674-675бет			2	Kudiyarov I.A.
15	Anti-EBV Igm va Anti-EBV Iggni Ifa usulida		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 518-519бет			2	Yodgorova Nodira Turgunbayevna
16	Антибиотикорезистентность возбудителей инфекций мочевыводящих путей в современной медицинской практике		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 407-408бет			2	Nuruzova Z.A.
17	Актуальные вопросы лечения туберкулеза		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 537-538бет			2	Yodgorova Nodira Turgunbayevna
18	Mastitning etiologik xususiyatlari,kelib chiqishi va davolash chora tadbirlari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 632-633бет			2	Mirvaliyeva N.R.
19	Yara kasalliklarida helicobacterium pylorining o‘rni		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida” mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 698-699бет			2	Yodgorova Nodira Turgunbayevna
20	REvmatoidli artritning etiopatogenetik omillari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Materiallari, Toshkent-2023, 12 May, 699-700бет			2	Fayzullaeva Zamira Rakhmatovna
21	Разработка ионитов для извлечения ионов редких и цветных металлов		“Nodir va noyob metallar kimyosi wa texnologiyasi: bugungi holat, muammolari va istiqbollari” Ilmiy-Amali respublikasi anjumanlari 2023 yil 28-29 aprel Termiz 1,41			2	Nuruzova Z.A.
22	Konifol smolasi asosida okava suvlar tarkibidan qimmatli metll ionlarini ajratib olish uchun ionitlarni ishlab chiqarish		“Nodir va noyob metallar kimyosi wa texnologiyasi: bugungi holat, muammolari va istiqbollari” Ilmiy-Amali respublikasi anjumanlari 2023 yil 28-29 aprel Termiz 42			1	Nuruzova Z.A.
23	Разработка ионитов для извлечения ионов цветных металлов из сточных вод		“Nodir va noyob metallar kimyosi wa texnologiyasi: bugungi holat, muammolari va istiqbollari” Ilmiy-Amali respublikasi anjumanlari 2023 yil 28-29 aprel Termiz,335			1	Nuruzova Z.A.
24	Turli ichak infeksion kasalliklari bilan kasallangan bolalarning immun holati		«Mikrobiologiya va farmokologiyaning dolzarb muammolari» mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjumani 2023 yil 30-may                               Toshkent 62-69 bet			7	Masharipov V.O’.
25	Антибиотикорезистентность возбудителей инфекций мочевыводящих путей в современной медицинской практике		Международной научно-практической конференции: «современные тенденции развития инфектологии, медицинской паразитологии, эпидемиологии и микробиологии» 4-5 aprel 2023y. Urganch, 154-bet			1	Nuruzova Z.A.
26	Peritonitning yuzaga kelish sabablari va uning oqibatlari		“Bugungi kun ilmiy izlanishlar yoshlar nigohida”mavzusidagi “Talabalar ilmiy jamiyati”ning 51-Respublika ilmiy-amaliy konferensiya Toshkent-2023, 12 May, 622-623бет			2	Nuruzova Z.A.
27	Yangi tarkibdagi polifitomoyning yiringli yallig‘lanuvchi kasalliklarni davolashda mikrobiologik faolligini o‘rganish		«Mikrobiologiya va farmokologiyaning dolzarb muammolari» mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjumani 2023 yil 30-may                               Toshkent 62-69 bet			7	Z.R.Fayzullayeva
	USLUBIY TAVSIYANOMALAR
1.	Bolalar virusli gepatitlarida safro tarkibining mikroskopik tashxisi (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			22	F.Sh.Mamatmusayeva,   Nuruzova Z.A. N.T.Yodgorova,   Z.R.Fayzullayeva
2.	Микроскопическая диагностика состава желчи у детей при вирусных гепатитах (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			22	Nuruzova Z.A., Z.R.Fayzullayeva, N.T.Yodgorova, F.Sh.Mamatmusayeva
3.	Nafas yo’llari kasalliklarida mikoplazmalarni aniqlash usullari (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 20 iyun, №06-23/85-t			20	Yodgorova Nodira Turg’unboyevna
4.	Teri tiringli infeksiyalarida fagotsitar reaksiyalarni aniqlash usullari (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 20 iyun, №06-23/90-t			21	Yodgorova Nodira Turg’unboyevna
5.	Kunduzgi shifoxona bilan ambulator xirurgiyada yiringli-septik infeksiyalarning mikrobiologik va epidemiologik xususiyatlari (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 20 iyun, №06-23/100-t			24	Z.R.Fayzullayeva
6.	Yo’g’on ichak disbiozida bakterial antigenlarga organizmning sensibilizatsiya darajasi va antimikrob immunitet tizimi (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 20 iyun, №06-23/101-t			22	Masharipov V.O’
7	Osteomiyelit etiologiyasining zamonaviy bakteriologik tashxislash usullari (Uslubiy tavsiyanoma)		ТТА, 2023 yil, 20 iyun, №06-23/102-t			25	Mamatmusayeva Fotima Shaydullayevna
	O‘QUV-USLUBIY QO‘LLANMALAR
8	Disbakterios tushunchasi, darajalari va  diagnostikasi (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			45	N.T.Yodgorova,   Z.R.Fayzullayeva
9	Понятие о дисбактериозе, степены и диагностика (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			48	N.T.Yodgorova,  Z.R.Fayzullayeva
10	Infektsiya. Bakteriyalarning patogenlik omillari. Infektsion jarayonning o‘ziga xosligi. Infektsion kasalliklarning  laborator tashxisi (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			45	Mirvaliyeva N.R.
11	Инфекция. Факторы патогенности бактерий. Особенности инфекционного   процесса. Лабораторная диагностика – инфекционных заболеваний.( (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			48	Mirvaliyeva N.R.
12	Mikroorganizmlar genetikasi (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 22 fevral, №7			45	Nuruzova Z.A., Mirvaliyeva N.R., Orinbayeva Z. N. Kudiyarov I.A.
13	Генетика микроорганизмов (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 29 маrt, №8			48	Nuruzova Z.A., Mirvaliyeva N.R., Orinbayeva Z. N. Kudiyarov I.A.
14	Возбудители клостридиальной анаэробной инфекции (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 29 маrt, №8			45	A.Sh. Aliyev,  F.Sh.Mamatmusayeva
15	Пищевые токсикоинфекции. Ботулизм.  (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 31 маy, №9			48	Djurayeva Z.B.
16	Rikketsiyalar keltirib chiqargan kasalliklar va ularning tashxisoti (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 31 маy, №9			45	Z.R.Fayzullayeva, F.Sh.Mamatmusayeva
17	Заболевания, вызываемые риккетсиями, и их диагностика (O‘quv – uslubiy qo‘llanma)		ТТА, 2023 yil, 31 маy, №9			48	Z.R.Fayzullayeva,  F.Sh.Mamatmusayeva
	Ratsionalizatorlik taklifi
1.	Bakteriologik tadqiqotlar uchun vaginal shilliq servikal sekretsiyani yig‘ish va tashish uchun qurilma		TTA 15. 06.2023 № 1342				G.S.Matnazarova, Z.A.Nuruzova, F.I.Shukurov, N.S.Saidkasimova
2.	Og‘ir kechuvchi akne kasalligini patogenetik davolashi		TTA 15. 06.2023 № 1366				A.Sh. Aliyev
3.	Yuqumli va somatik kasalliklar rivojlanishining donozologik bosqichida erta tashxislash uchun immunologik skrining usuli		TTA 20.04.2023 № 1267				N.G.Gulyamov, Z.A.Nuruzova, O.I.Ergashov

 

 

5-Javdal

MIKROBIOLOGIYA KАFEDRАSI XODIMLАRINING AXBOROT-KOMMUNIKASIYA TEXNOLOGIYALARIGA OID DASTURLARI VA MUALLIFLIK HUQUQLARI RO‘YHATI

 

	Axborot-kommunikasiya texnologiyalariga oid dasturlar (DGU)
№	Olingan guvohnomalar, mualliflik huquqi bilan himoya qilinadigan turli materiallar nomi	Berilgan sanasi	Qayd raqamlari	Asosiy shtatdagi professor-o‘qituvchilarning F.I.Sh.
1	Vacstinalar va immun zardoblar, ularning turlari, olinishi, tibbiyot  amaliyotida qo’llanilishi	09.02.2023	DGU 22425	F.Sh.Mamatmusayeva
2	Mikroorganizmlar ekologiyasi va tuprok mikroflorasi hamda ularni o’rganish usullari	10.01.2023	DGU 21752	Abdullayev U.M
3	Prestipitation, ELISA, Immunoblotting va boshqa serologik reaksiyalarning qo’yilishi, ahamiyati.	05.02.2023	DGU 22218	Djurayeva Z.B.
4	Serologik reaktsiyalar: Bilvosita gemagglyutinatsiya reaktsiyasi, KBR.	04.02.2023	DGU 22216	N.T.Yodgorova
5	Infeksiya haqida tushuncha. Infektsiyon jarayon	04.02.2023	DGU 22212	Kudiyarov I.A.
6	Kimoterapevtik dorilar. Antibiotiklar. Mikroorganizmlarni antibiotiklarga sezgirligini aniqlash	29.01.2023	DGU 22205	Mirvaliyeva N.R.
7	Suv, xavo mikroflorasi va ularni oʻrganish usullari	10.01.2023	DGU 21750	Orinbayeva Z. N.
8	Antigen va antitelalar. Serologik reaktsiyalar xaqida tushuncha. Agglyutinatsiya reaktsiyalari, qo’yilishi, ahamiyati	04.02.2023	DGU 22214	Z.R.Fayzullayeva
9	Virusli yuqumli kasalliklarga tashxis qo’yishda viruslarni ko’paytirish usullarining ahamiyati	05.01.2023	DGU 21681	Masharipov V.O’
10	Immunitet xaqida tushuncha. Immunitet turlari. Organizmning  maxsus himoya omillari, ularni aniqlash usullari	04.02.2023	DGU 22213	Abdullayev U.M
11	Amaliy sog‘lom talabalar salomatligini immunologik skrining orqali baholash	15.01.2023	DGU 2023 0248	Ergashov O.I., Nuruzova Z.A.
12	Immunitet Organlari, T va B limfotsitlar tizimi va ularning subpopulyatsiyalarini O‘rganish usullari, tibbiyotdagi ahamiyati. Immun patologiyasi. Immuntanqislik kasalliklari. Allergiya, allergik reaktsiyalar, turlar.	01.03.2023	DGU 23046	Nuruzova Z.A.
13	Yiringli – yalliglanish kasalliklarining keltirib chiqaruvchi mikroorganizmlar:stafilokokklar, streptokokklar, ko‘k yiring tayoqchasi kelib chiqaradigan kasalliklarining laborator tashxisi	09.03.2023	DGU 23457	A.Sh. Aliyev
14	Covid-19 bemorlarida yuqori nafas yo‘llari mikroflorasi	22.02.2023	DGU 23384	Jumаmurodov S.T., Nuruzova Z.A.
15	Jarohat infektsiyalari: qoqshol va gasli gangrene qo’zg’atuvchilari xususiyatlari va laborator tashxisi	02.05.2023	№ DGU 25470	N.T.Yodgorova
16	Havo – tomchi infektsiyalari: pnevmokokk, meningokokk, Klebsiella, Legionella xususiyatlari, ular keltiribb chiqargan kasalliklarning tashxisi	02.05.2023	№ DGU 25471	F.Sh.Mamatmusayeva
17	COVID-19 pandemiyasi davrida diareya kasalliklarining Qoraqalpog’iston respublikasida uchrash darajas	12.09.2023	№ DGU 27684	Kudiyarov I.A.
MUALLIFLIK HUQUQI
1	Important of diagnostic methods of PCR  adn sequencing and identification of microorganisms	09.06.2023	№006184	Nuruzova Z.A.
2	Mikroorganizmlarni identifikatsiya qilishda PZRdagi DNA sekvtnirlash tekshiruv usulining ahamyati.	09.06.2023	№006185	Nuruzova Z.A.
3	Возбудители клостридиальной анаэробной инфекции	08.06.2023	№006143	A.Sh. Aliyev
4	Mikrobiologiya, virusologiya, immunologiya fanidan laboratoriya mashg’ulotlari	08.06.2023	№006142	A.Sh. Aliyev
5	Mikroorganizmlarni identifikatsiyalashda Massspektrometriyaning qo‘llanilishi	08.06.2023	№006166	N.T.Yodgorova
6	Использование Масс-спектрометрии при идентификации микроорганизмов	08.06.2023	№006167	N.T.Yodgorova
7	Mikroorganizmlarni idеntifikaciya qilishda PZR dagi dnk sеkvеnirlash tеkshiruv usulining ahamiyati	08.06.2023	№006164	F.Sh.Mamatmusayeva
8	Значение методов ПЦР, ДНК секвенирований  при идентификации микроорганизмов	08.06.2023	№006165	F.Sh.Mamatmusayeva
9	РНК содержащие вирусы. Свойства вируса полиомиелита	08.06.2023	№006160	Z.R.Fayzullayeva
10	RNK tutuvchi viruslar. Poliomiyelit virusining xususiyatlari	08.06.2023	№00611	Z.R.Fayzullayeva
11	Роль биопленок в возникновении и распространении инфекций и устойчивости к противомикробным препаратам	08.06.2023	№006172	Djurayeva Z.B.
12	Фитоэкдистероиды в лечении сопутствующих паразитозов и герпетической инфекции у Вич-инфицированных	08.06.2023	№006173	Djurayeva Z.B.
13	Ichburug‘ keltirib chiqargan kasalliklar tavsifi va laboratoriya tashxisi.	08.06.2023	№006129	Abdullayev U.M
14	Adeno- va rotaviruslarning bolalar diareya kasalliklaridagi etiologik roli hamda ularning ichak biotsenozi o‘zgarishidagi ahamiyati	13.06.2023	№006237	Abdullayev U.M
15	Infektsiya. bakteriyalarning patogenlik omillari. Infektsion jarayonning o‘ziga xosligi. Infektsion kasalliklarning  laborator tashxisi	08.06.2023	№006163	Mirvaliyeva N.R.
16	Инфекция.  Факторы патогенности бактерий. Особенности инфекционного   процесса. Лабораторная диагностика – инфекционных  заболеваний.	08.06.2023	№006162	Mirvaliyeva N.R.
17	Современные подходы определения микроорганизмов и их антибиотикочуствительность на бактериологическом анализаторе Vitek-2	08.06.2023	№006169	Orinbayeva Z. N.
18	Оценка качества ПЦР исследований с использованием метода «Сухая пробирка»	08.06.2023	№006168	Orinbayeva Z. N.
19	Yiringli-yallig‘lanish kasalliklarida St.aureus ning roli	09.06.2023	№006187	Kudiyarov I.A.
20	Ich terlama va paratif kasalliklarining bakteriologik va serologik diagnostikasi	09.06.2023	№006186	Kudiyarov I.A.
21	Активность лизоцима и sIgA у реконвалесцентов Covid-19.	08.06.2023	№006124	Rashidova F.M.
22	Особенности показателей лейкоцитарной формулы у больных сахарным диабетом.	08.06.2023	№006180	Ergаshevа Z.N.
23	Показатели микробиоценоза кишечника у практически здоровых студентов	13.06.2023	№006224	Ergashov O.I.
24	Amaliy sog‘lom talabalar salomatligini immunologik skrining orqali baholash	08.06.2023	№006115	Ergashov O.I.
25	Видемое принаджельност бакериалных коинфекции при Covid-19	14.06.2023	№006262	Jumаmurodov S.T.
26	Инфекции сопутствующие течение Covid-19	14.06.2023	№006263	Jumаmurodov S.T.

 

 

 

ТТА “Bakteriologiya vа virusologiya” mutaxassisligi bo‘yicha 2023-2024 o‘quv yilida  magistrlik  dissertatsiya mavzsi

№	1 kurs talabasining F.I.SH.	Dissertatsiya mavzusi O‘zbek tilida	Dissertatsiya mavzusi rus tilida	Dissertatsiya mavzusi ingliz tilida	Ilmiy raxbar	Ilmiy raxbar
1.	Mannobjonov Po‘latbek Botirjon o‘g‘li	OPV infeksiyasining erta tashxis qilish usullarini asoslash	Обоснование применения методов ранней диагностики ВПЧ-инфекции	Rationale for the use of methods for early diagnosis of HPV infection	ТТА “Bakteriologiya va virusologiya” F.SH. Mamatmusayeva, PhD. dotsent	RIEMY va PKIATM va VITI, ilmiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari, DSc, Hikmatullayeva Аzizа Saydullayevna

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 80 yilligiga bag’ishlab 26-28-sentabr kunlari o’tkazilayotgan “Fundamental va amaliy mikrobiologiyaning  holati va rivojlanish istiqbollari”  mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjumanida

Эргашева З.Н., Нурузова З.А., Залялиева М.В. «Антибактериальная активность и этиология синдрома диабетической стопы» мa’ruza bilan ishtirok etdi.

 

 

Yodgorova N.T. 2023 yil   «Reserch and publications» ilmiy nashrlar markazi tomonidan «Ta’lim fidoyisi» nomli esdalik nishoni bilan taqdirlandi

 

1	Nuruzova Zuhra Abdikodirovna	1.Sobirova Laylo 2.Xatskaya Sagdiana301-tibbiy-profilaktika	Антибиотикорезистетность инфекций мочевыводящих путей в современно медицинской практике
2	Aliyev Shavkat Ro‘zimatovich	G’ayipnazarov Sardorxon  Davolash fakulteti	Новые методы обнаружения микроорганизмов, а также их верификация путем использования Spike-метода
3	Aliyev Shavkat Ro‘zimatovich	Ro‘ziboyev Bekzod Davolash fakulteti	Новые методы обнаружения микроорганизмов, а также их верификация путем использования Spike-метода
4	Yodgorova Nodira Turg‘unboyevna	Bektemirova Zarnigor Ibrohimov Bahodir 209a Davolash-1	Og‘iz bo‘shlig’i onkologik kasalliklarida mikroorganizmlarning ahamiyati va antibiotiklarga sezgirligi
5	Yodgorova Nodira Turg‘unboyevna	Abdiyeva Mehriniso, Eshbekova Lobar 209a 2-Davolash	Epshteyn-Barr virusini IFA usulida aniqlashning kamchilik va istiqbollari
6	Fayzullayeva Zamira Raxmatovna	1.Mustafoqulov Jonibek 212-guruh, Davolash-2	1.Kasalxona ichi infeksiyasi- kokklarni o‘rganish usullari
7	Fayzullayeva Zamira Raxmatovna	2.Raxmatjonov Kamron 210-guruh,  Davolash-1	2.Kasalxona ichi infeksiyasi- ko‘k-yiring tayoqchasi tarqalish yo‘llari
8	Mamatmusayeva Fotima Shaydullayevna	Gulmurodova Madina 302 Tib.profilaktika	1. Osteomielitning zamonaviy etiologik strukturasi va antibiotiklarga sezgirligini o‘rganish
9	Djurayeva Z.B.	Nizomova Parvina 201 davolash fakulteti	Распространенность хламидиоза у женщин
10	Abdullayev Ulug‘bek Melik o‘g‘li	1.Oxunjonova Kamola 201 davolash fakulteti	Распространенность микоплозмоза у женщин
11	Mirvaliyeva Nafisa Redjametovna	Botirov Otabek, Toqayev Nurlan 202b  Davolash-1	Резистентность гонококка к антибактериальным препаратом
12	Mirvaliyeva Nafisa Redjametovna	Niyazova Dildora, Duvlayeva Muxlisa 206b Davolash-2,	Bioplyonka
13	Masharipov Valijon O‘rinboyevich.	Xiloldinov Toirjon 208a Davolash-1 Olimjonov Ziyovuddin 208a Davolash-1	Система антимикробного иммунитета организма при дисбиозе тостого кишечнике.
14	Orinbayeva Zuxra Naurizbayevna	Nabidjonova Durdona, Boqiyev Jaxongir 211a Davolash-1	Gepatit B va C kasalliklariga IFA usulida tashxis qo‘yish
15	Kudiyarov Islambek Abdinosirovich	Seydaliyeva Balnura 303b Tibbiy-profilaktika	Sun’iy va ko‘krak suti bilan   ovqatlantirilgan chaqaloqlarda disbakteriozning uchrash darajasi

6-Javdal

Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasida TIJ ga rahbarlik qilgan хodimlar ro‘yxati

 

 

7–jadval

 

Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasida TIJ ga rahbarlik qilgan хodimlar ro‘yxati

 

Professor Nuruzova Z.A.	1 та doklad
Dotsent Aliev Sh.R.	2ta doklad
Dotsent Yodgorova N.T.	2ta doklad
Dotsent Fayzullayeva Z.R.	2ta doklad
Dotsent Mamatmusaeva F.Sh.	1 ta doklad
Assistent Mirvalieva N.R.	2 ta doklad
Katta o‘qituvchi Djuraeva Z.B.	1 ta doklad
Katta o‘qituvchi Abdullayev U.M.	1 ta doklad
Assistant Masharipov V.O‘.	1 ta doklad
Assistent Orinbayeva Z.N.	2 ta doklad
Assistent Kudiyarov I.A.	1 ta doklad
JAMI:	15 ta doklad

 

 

Hayʼat aʼzolari maʼruzalarni muhokama qildilar. Muhokama tugagach baholash varaqasiga har bir hay’at a’zolari alohida ball qo‘ydilar. Rais baholash varaqasini jamlab so‘ngi umumiy ballarni o‘qib eshittirdi. Unga ko`ra:

Qaror qilindi:

Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya fanidan 4-fevralda o‘tkazilgan “Talabalar ilmiy anjumani” yakunlari bo‘yicha g‘oliblarga 3 ta nominatsiya asosida o‘rinlar berilsin:

1-o‘rin Sobirova Laylo, Xatskaya Sagdiana 301-tibbiy-profilaktika fakulteti talabalari, 255 ball. Ilmiy rahbar: t.f.d., professor Nuruzova Z.A.

2-o‘rin Oxunjonova Kamola 201-Davolash fakulteti talabasi, 253 ball. Ilmiy rahbar: katta o‘qituvchi U.M.Abdullayev.

2-o‘rin Ro‘ziboyev Bekzod Davolash fakulteti talabasi, 244 ball. Ilmiy rahbar: dotsent, Sh.R.Aliyev.

3-o‘rin Nizomova Parvina 201-Davolash fakulteti talabasi, 239 ball. Ilmiy rahbar: katta o‘qituvchi Z.B.Djurayeva.

3-o‘rin G‘ayipnazarov Sardorxon Davolash fakulteti talabasi, 238 ball. Ilmiy rahbar: dotsent, Sh.R.Aliyev.

3-o‘rin Abdiyeva Mehriniso, Eshbekova Lobar 209a-2-Davolash fakulteti talabalari, 235 ball. Ilmiy rahbar: dotsent, N.T.Yodgorova.

 

Mikrobiologiya fan Olimpiadasi natijalari

 

Kafedra xodimlari talabalar bilan birgalikda 2003 yildan buyon “Mikrobiologiya virusologiya va immunologiya” fanidan Xalqaro va Respublika fan Olimpiadasiga muntazam qatnashib kelishadi. O‘tgan yillar davomida talabalarning Mikrobiologiya fanidan Xalqaro va Respublika bosqichida faxrli o‘rinlarni egallab kelishi deyarli har yili qayd etiladi.

2022-2023-o‘quv yilida 15.05.2023y Toshkent tibbiyot akademiyasi Mikrobiologiya virusologiya va immunologiya kafedrasi va S.J.Asfendiyarov nomidagi Qozoq milliy tibbiyot universiteti Mikrobiologiya va virusologiya kafedrasi bilan hamkorlikda Xalqaro onlayn olimpiada tashkil qilindi.

Olimpiadada Qozog‘iston, Tojikiston, Qozon davlatlaridan, shuningdek Respublikamizdagi barcha tibbiyot institutlar talabalari qatnashdilar. Unda barcha talabalarning ishtiroki ixtiyoriy bo‘lib, jami 150 nafar talaba ro‘yxatdan o‘tdi va shundan 132 nafari ishtirok etishdi.

 

Olimpiadaning 1-bosqichi GOOGLE da test shaklida boʼlib oʼtdi.

2-bosqichi vaziyatli masalaga javob berish sharti bo’lib, talaba berilgan raqamlardan birini tanlaydi va raqam ostidagi vaziyatli masalaga javob beradi. Barcha qatnashuvchilarimiz berilgan vaziyatli masalalarga juda yaxshi javob berib, oʼz bilimlarini koʼrsatdilar.

3-bosqich amaliy ko‘nikmalarga javob berish sharti bo‘lib, unda ham talaba berilgan raqamlardan birini tanlaydi va raqam ostidagi savolga javob beradi.

Olimpiada natiyjalariga ko‘ra quyidagi talabalar Diplomlar bilan taqdirlandilar

 

 

 

 

 

“Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiyaning dolzarb muammolari”  mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjumandan fotolavhalar
(17.11.2023)

 

 

 

 

 

Anjuman yakunida qabul qilingan qaror va tavsiyalar va kutilayotgan natijalar: Tadbir doirasida Qozog‘iston milliy tibbiyot universitetining Mikrobiologiya, virusologiya kafedrasi bilan birgalikda ilmiy-amaliy kelishuvlar imzolandi. Anjumanda ilmiy ishlarning dolzarb masalalari va muammolari bo‘yicha fikr va bilim almashinildi. O‘zbekistondagi turli ilmiy tekshirish instituti ilmiy xodimlari, doktorantlari ham ilmiy-amaliy ishlari bilan ishtirok etdilar. Tibbiyotda  ilmiy-amaliy ishlrni takomillashtirish borasida yangi tamoyillar ishlab chiqildi.Ilmiy tadqiqotlar, innovatsiyalar va ilmiy-amaliy kadlar tayyorlash, yangi ilmiy –amaliy yangiliklar yaratish.

Jami ishtirokchilar soni 75 ta

1. ZAMONAVIY TIBBIYOT MIKROBIOLOGIYASI VA VIRUSOLOGIYASI.
2. KLINIK MIKROBIOLOGIYA.
3. SANITARIYA MIKROBIOLOGIYASI.
4. IMMUNOLOGIYA YO‘NALISHIDAGI HOZIRGI NATIJALARI yo‘nalishlarida мa’ruzalar bilan ishtirok etdilar.

 

 

27.11.2023 yil Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiya kafedrasi tomonidan S.D.Asfendiyarov nomidagi Qozog’iston milliy tibbiyot universiteti, (КазНМУ ) va Tojikiston milliy tibbiyot universitetilari bilan hamkorlikda “Mikrobiologiya, virusologiya va immunologiyaning dolzarb muammolari” Xalqaro talabalar ilmiy-amaliy anjumanini o‘tqazdi. Anjumandan fotolavhalar

 

 

 

 

 

 

 

Anjumanda ilmiy ishlarning dolzarb masalalari va muammolari bo‘yicha fikr va bilim almashinildi. O‘zbekistondagi turli ilmiy tekshirish instituti ilmiy xodimlari, doktorantlari ham ilmiy-amaliy ishlari bilan ishtirok etdilar. Tibbiyotda  ilmiy-amaliy ishlrni takomillashtirish borasida yangi tamoyillar ishlab chiqildi.Ilmiy tadqiqotlar, innovatsiyalar va ilmiy-amaliy kadlar tayyorlash, yangi ilmiy–amaliy yangiliklar yaratish.

Jami ishtirokchilar soni 115 tani tashkil qildi.

Anjumanga ishtirok etgan xorijiy mutaxasisslar/ishtirokchilar to‘g‘risida malumot

2-shakli

T/r	F.I.O	Faoliyat yuritayotgan tashkilot/ta’lim muassasasi	Kafedrasi/bo‘limi	Ilmiy darajasi va unvoni	Ishtirok shakli (ma’ruza, seminar va h.) va mavzusi
1	Talabalar: Cosma Cristiana Ioana, Amir Aierke Talgatky kzy Ilmiy rahbar: Kamilya Mustafina, Tolkyn Begadilov and Yekaterina Koloskova	Asfendiyarov nomidagi QozMTU	Mikrobiologiya va virusologiya kafedrasi	Talabalar;   Kafedra  professori, t.f.d.	A microbiological characterisation of air and water quality in the Almaty city.
2	Talabalar: Filimonova Yekaterina Olegovna,  Kazanskiy Starodubtseva Lyubovь Anatolevna; Ilmiy rahbar: Lisovskaya Svetlana Anatolevna	Rossiya Federatsiyasi Sog‘liqni saqlash vazirligining “Qozon davlat tibbiyot universiteti” Federal davlat byudjeti oliy ta’lim muassasasi	Mikrobiologiya va virusologiya kafedrasi	b.f.n. dotsent	Анализ эффективности профессиональной гигиены полости рта в отношении биопленок у людей с ортодонтическими конструкциями
3	Talabalar: Maksudova M. Ilmiy rahbar: Mirzoyeva F.D.	MTM «Tojikiston tibbiy-ijtimoiy instituti»	Mikrobiologiya va virusologiya kafedrasi	assistent	Исследование противомикробной активности ALLIUM SUWOROWII, произрастающего в Республике
4	Talabalar: Karimova Sh. Ilmiy rahbar: Mavlonazarova S.N.	MTM «Tojikiston tibbiy-ijtimoiy instituti»	Mikrobiologiya va virusologiya kafedrasi	assistent	Противовирусная активность растения вида FERULA VIOLACEA KOROVIN